نام:
نام خانوادگی:
پست الکترونیک:
یکشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۴ 08:40
امیرخانی: تولید آثار بدیع و افکار جدید مانع کتابسازی می‌شود
غلامرضا امیرخانی، سرپرست معاونت کتابخانه ملی معتقد است: موثرترین راه جلوگیری از کتابسازی، تلاش برای تولید هر چه بیشتر آثار بدیع و افکار جدید است. این اتفاق به طور خودکار، بازار کتابسازی را از رونق خواهد انداخت.
کتابسازی پدیده جدیدی نیست و مرور احوال نویسندگان در گذشته حاکی از آن است که این پدیده غیرفرهنگی برای خود پیشینه درازی دارد. پیشینه‌ای که حکایت از ترس و تنفر مولفان حقیقی است که با کراهت به آن اشاره کرده‌اند. دکتر غلامرضا امیرخانی، سرپرست معاونت کتابخانه ملی در واکاوی این پدیده به ردپای کتابسازی در قرن پنجم هجری قمری نظر افکنده است.
آقای امیرخانی به نظر شما کتابسازی با رویکرد منفی و بدون نوآوری به چه نوع کتاب‌هایی اطلاق می‌شود؟
کتابسازی، عبارت است از تالیف کتاب یا اثری بدون آن که از تراوشات فکری یا ماحصل مطالعات و تحقیقات شخص باشد. به بیان دیگر با به هم چسباندن مطالب دیگران و حتی رونویسی تمام و کمال، اثری را به نام خود منتشر سازد.
کتابسازی در فرهنگ و ادبیات ما از چه پیشینه‌ای برخوردار است؟ آیا در منابع به این پدیده اشاره شده است؟
ظاهرا سابقه کتابسازی بسیار طولانی است. آن گونه که علی بن عثمان هجویری در همان آغاز کتاب مشهور خود با عنوان «کشف المحجوب»، از بلایی که بر سر وی و دو کتابش آمده، به تلخی یاد می‌کند و می‌نویسد: «آن‌چه به ابتدای کتاب نام خود اثبات کردم، مراد از این دو چیز بود یکی نصیب خاص و دیگر نصیب عام، آن چه نصیب عام بود آنست که چون جهله این علم کتابی نو بینند کی نام مصنف آن به چند جای بران مثبت نباشد نسبت آن به خود کنند و مقصود مصنف از آن بر نیاید کی مراد از جمع و تألیف و تصنیف کردن بجز آن نباشد کی نام مصنف بدان کتاب زنده باشد و خوانندگان و متعلمان وی را دعای خیر گویند. کی مرا این حادثه افتاد به دو بار یکی آنک دیوان شعرم کسی بخواست و باز گرفت و اصل نسخه جز آن نبود آن جمله را بگردانید و نام من از سر آن بیفکند و رنج من ضایع کرد (تاب الله علیه) و دیگر کتابی کردم هم اندر طریقت تصوف، نام آن «منهاج الدین»، یکی از مدعیان رکیکه که رای گفتار او نکند نام من از سر آن پاک کرد و به نزدیک عوام چنان نمود که وی کرده است. هر چند خواص بران قول بر وی خندیدندی تا خداوند تعالی بی برکتی آن بدو در رسانید و نامش از دیوان طلاب درگاه خود پاک گردانید.»
با توجه به حیطه مطالعاتی شما، کتاب‌هایی که امروزه به دوره تیموری می‌پردازند تا چه حد مبتنی بر صرف روایت یک واقعه نیستند و از نوآوری بهره برده‌اند؟
دوره تیموری در مجموع چندان مورد مطالعات گسترده‌ای واقع نشده و به طور کل، آثار نگاشته شده در این حوزه، به ویژه نوشته‌های مورخان ایرانی، چندان زیاد نیست. بر مبنای همین آثار موجود و با کمال تاسف باید گفت بسان اکثر دوره‌های تاریخی، به‌ویژه ادوار پیش از صفوی، عمده کارهای مهم و تحلیلی تازه از سوی غربیان نگاشته شده است. افرادی نظیر هانس روبرت رویمر و از معاصران بئاتریس فوربز منز و ماریا سابتلنی و پروفسور جان وودز.
راهکاری که در عصر امروز برای کنترل کتابسازی علاوه بر نقد کتاب‌های تولید شده پیشنهاد می‌کنید، چیست؟
موثرترین راه جلوگیری از کتابسازی، تلاش برای تولید هر چه بیشتر آثار بدیع و افکار جدید است. این اتفاق به طور خودکار، بازار کتابسازی را از رونق خواهد انداخت. البته اهتمام بیشتر به مسائل حق مولف و کپی رایت نیز موثر خواهد بود.
صرف استفاده از سند در یک پژوهش تاریخی در دوره میانه می‌تواند یک پژوهش را از گزند کتابسازی برهاند؟
خیر. ولی گنجاندن سند در پژوهش‌های ادواری چون دوره تیموری نقش به‌سزایی در این زمینه دارد.
درباره غلامحسین امیرخانی:
غلامحسین امیرخانی دارای کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی و دکترای تاریخ است. وی از سال 1381 عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بوده و اکنون سرپرست معاونت کتابخانه ملی را به عهده دارد.
امیرخانی تا کنون دو کتاب «تیموریان»، «افغانستان» و ترجمه کتاب «تنوع زبانی و فرهنگی در جامعه اطلاعاتی» را منتشر کرده است. وی همچنین تالیف 70 مدخل دایره‌المعارفی در دایره‌المعارف‌های دانش گستر بزرگ اسلامی و کتابداری و اطلاع‌رسانی را به سرانجام رسانده است.
-
انتشارات به نگار
-
-
دسته بندی کتاب ها
-
صفحات داخلی و امکانات
تمام حقوق مادی و معنوی این وب‌سایت متعلق به انتشارات به‌نگار می‌باشد.
هرگونه بازنشر مطالب، بدون ذکر نام انتشارات به‌نگار غیرقانونی بوده و پیگرد قانونی دارد.
